У Лідзе некалькі сот чалавек спявалі купальскія песні і шукалі папараць-квету (фота)
З 6-га на 7-га ліпеня беларусы адзначылі адно з самых старажытных і вясёлых святаў – Купалле. Як вядома, у гэту ноч усё набывае чароўную сілу. Гэтым умела скарысталіся лідчане і “начарадзейнічалі” свята з рабочага чацвярга на выхадную суботу. Зрэшты, мясцовыя жыхары і госці горада такому пераносу былі толькі рады, што і пацвердзілі сваёй прысутнасцю – людзей каля сцен Лідскага замка было сапраўды шмат. І хоць гулянне не доўжылася ўсю ноч, як таго патрабуе традыцыя, прайшло яно даволі маштабна: з песнямі, танцамі, пляценнем вянкоў, вогнішчам і, канешне, пошукам папараць-кветкі.
– Гэтае прыгожае летняе свята – Купалле – мы адзначаем ужо чацвёрты раз, – распавяла метадыст Лідскага раённага цэнтра культуры і народнай творчасці Ганна Некраш. – Штогод стараемся знайсці нейкія новыя формы, каб утрымаць зацікаўленасць. Таму сёлета прапанавалі гасцям свята квэст “У пошуках папараць-кветкі”. Гульня ўключала ў сябе пяць прыпынкаў з рознымі выпрабаваннямі, якія абавязкова трэба было праходзіць паэтапна: усе заданні "завязаныя" паміж сабой. І толькі на пятым, заключным, этапе ўдзельнік атрымліваў нават не адказ, а падказку, дзе канкрэтна знаходзіцца чароўная кветка.
Барацьба за трафей развярнулася сапраўдная. Дзясяткі людзей розных узростаў адправіліся на пошукі квітнейючай папараці. Удача ўсміхнулася выкладчыку пачатковых класаў СШ №11 Алене Толкун (унізу на здымку крайняя справа), якая літаральна на некалькі секунд апярэдзіла каманду з дзяцей. Але бачачы расчараванне ў іх вачах, яна аддала трафей ім.
– Мне зусім не шкада раставацца з кветкай, – патлумачыла жанчына. – Дзеці павінны верыць у добрае, а навучыць іх гэтаму можна толькі асабістым прыкладам.
Калі квітнеючая папараць былаў адна, то полявых кветак – цэлыя букеты. Вось толькі насілі іх не ў руках, а, згодна традыцыі, на галаве. Канешне, размова ідзе пра вянкі. Іх можна было набыць "пад заказ" непасрэдна на свяце. Майстры з розных сельскіх дамоў культуры на вачах у "кліента" ўвасаблялі ўсе яго задумкі і пажаданні. Каштавала галаўное кветкавае ўпрыгожванне ўсяго 2 рублі. Але не ўсе былі гатовыя растацца нават з гэтай невялікай сумай. І не столькі з-за эканоміі. Напрыклад, дзесяцігадовая Дар'я Раманава на Купалле прыйшла са сваім вянком. Палявыя кветкі яна набрала на лузе ў Бярозаўцы. “Плесці вянок самой куды цікавей, чым купляць гатовы. Тым больш, што тэхніка вельмі простая, ёй мяне навучыла яшчэ выхавацельніца ў дзіцячым садзе”, – не без гонару расказала дзяўчынка.
Згодна з купальскай традыцыяй вянкі пускалі на ваду. І варажба на наканаванага была тут ні пры чым. Лідскія купальскія “нявесты” гэты абрад разглядалі хутчэй як нейкую цікавую забаўку, якая дорыць выдатны настрой.
Аднак Купалле – гэта не толькі вянкі і папараць-кветка. Гэта яшчэ і асаблівая атмасфера, якую ствараюць у тым ліку аматарскія калектывы. Сапраўдным упрыгажэннем свята сталі выступленні мясцовых артыстаў, а таксама гасцей нашага горада – ансамбля беларускай песні з літоўскага горада Клайпеды "Купалінка".
Было на свяце месца і пацехе. Найбольш актыўныя спаборнічалі ў сіле і спрыту: перацягвалі канат, біліся подушкамі, развучвалі “Кракавяк” – прымалі ўдзел ва ўсіх прапанаваных арганізатарамі забавах. Людзей не пужаў нават дождж, які то пачынаўся, то сціхаў.
Традыцыйнае свята маладосці і жыцця – Купалле – у Лідзе сустракалі з радасцю, добрым настроем, а хтосьці яшчэ і з належным беларускім каларытам. Прыкметна сярод астатніх вылучыліся тры прыгажуні, апранутыя ў вышытыя арнаментам белыя кашулі. "Гэта мая ручная праца, – трохі саромеючыся ўвагі журналіста, распавяла Вікторыя Місура, мама выдатных дачок – Кацярыны і Віталіны. – Я цяпер знаходжуся ў дэкрэтным адпачынку з малодшым сынам Жэнем, у вольны час займаюся вышыўкай. Схемы арнаменту вывучаю ў Інтэрнэце, па спецыяльнай літаратуры. Але вышыванка – гэта не даніна модзе, а жаданне прышчапіць дзецям любоў і павагу да нашых беларускіх традыцый. Хачу, каб яны ведалі сваю гісторыю, нацыянальныя асаблівасці і звычаі. Па гэтай жа прычыне мы сёння тут, на Купаллі”.
Кульмінацыяй лідскага Купалля стала традыцыйнае вогнішча, якое развялі на беразе возера. Знайшлося нават некалькі смелых (ці ўсё-такі безразважных?!), хто пераскочыў праз яго. Але большасць у мэтах бяспекі проста назіралі за языкамі пламенія, якія не проста сагравалі, а па-сапраўднаму пяклі. Моладзь нават жартавала, што гэта адзінае месца, дзе сёлета можна атрымаць хоць нейкі загар.
…Верагодна, цяпер ужо нікому не ўдасца паўтарыць увесь комплекс купальскіх абрадаў: час унёс свае карэктывы ў старажытны язычніцкі звычай. Сёння людзі не збіраюць гаючую расу, не барануюць дарогу, у надзеі па слядах выявіць вясковую ведзьму – Купалле арганізуюць спецыялісты дзяржаўных устаноў, а ад начнога паскуддзя замест традыцыйных абярэгаў абараняюць супрацоўнікі міліцыі. Таямнічая ноч зносін з тагасветным светам ператварылася проста ў вясёлае свята, але вельмі любімае і заўсёды чакаемае.
Цяпер дэталі старажытнага таямніцы купальскай ночы не сатруцца ў стагоддзях: усе свае дзеянні юнакі і дзяўчаты фіксуюць на тэлефон, каб вылажыць у соцсеткі.
